Canarium album Raeusch – Trám trắng

Tên khoa học: Canarium album Raeusch.

Tên Việt Nam: Trám trắng

Họ: Trám- Burseraceae.

Mô tả hình thái

Là cây gỗ lớn. Cây trưởng thành có thể cao 20-30 m. Thân thẳng tròn, vỏ mỏng mầu xám. Cây sẽ chảy nhựa khi bị tác động cơ giới. Lá kép lông chim, lá chét hình trái xoan hoặc ô van, mặt trên mầu xanh đậm. Mặt dưới nhạt hơn. Hoa đơn tính cùng gốc mọc thành hoa tự chùm. Quả hạch hình trái xoan hai đầu nhọn. Quả dài 2,5-3,5 cm thường có 6 múi.

Đặc điểm sinh thái

Cây trám có mặt tại hầu hết các tỉnh phía Bắc và Tây Nguyên ở những nơi có độ cao 150m đến 750 m, những nơi có lượng mưa từ 1500 – 2000 mm, trên các loại đất feralit phát triển trên phiến thạch sét, phiến thạch mica tầng dầy. Đất có độ pH từ 4-5 và còn tính chất đất rừng. Trám thường xuất hiện ở những nơi ẩm ven sông suối.

Trám trắng là cây mọc nhanh, ưa sáng mạnh, trong rừng tự nhiên thường chiếm tầng trên nhưng trong hai năm đầu cần có độ che bóng. Tuy nhiên cũng không thể che kín cả ngọn cây. Kết quả các thí nghiệm chỉ ra rằng sử dụng cây cốt khí trồng xen làm cây phù trợ trong giai đoạn đầu và luôn chú ý điều chỉnh độ tàn che không để cốt khí che lấp ngọn trám là một biện pháp kỹ thuật tốt. Trong điều kiện đó cây trám sinh trưởng nhanh, có sức sống tốt, lá xanh đậm.

Công dụng

Theo một số nghiên cứu mới đây, cây trám (Canarium album) trước đây thường được quan tâm chủ yếu về sản phẩm gỗ cho công nghiệp gỗ dán, nay có thể cho thu nhập cao hơn nếu trồng để lấy nhựa và lấy quả. Nhựa cây trám có thể dùng làm nguyên liệu cho công nghiệp chế biến xà phòng, mỹ phẩm, sơn tổng hợp… Trong 100 kg nhựa trám trắng có thể lấy được 18-20 kg tinh dầu và 50-60 kg colophan gần như nhựa thông nhưng khả năng cung cấp nhựa của trám cao hơn nhiều. Một cây trám đường kính trên 20cm có thể cho 10-15kg nhựa một năm. Ngoài ra quả của trám trắng có thể sản xuất ô mai và làm thực phẩm, làm thuốc chữa ho, giải độc (Phạm Đình Tam, 2000). Theo kinh nghiệm của người dân vùng Hoành Bồ (Quảng Ninh) một cây trám có đường kính 30cm có thể khai thác nhựa liên tục 8-9 tháng (15 ngày một lần) trong năm, mỗi tháng bình quân 3-4 kg nhựa/cây.

Về giá trị kinh tế nếu trám trồng làm giầu rừng trong các loại hình rừng phục hồi hoặc trong các vườn rừng với số lượng 50 cây/ha sau 8-10 năm đã có thể cho thu hoạch 20-25 kg quả/cây/năm và 10-15kg nhựa/cây/năm. Với thời giá hiện nay có thể cho thu nhập từ quả là 3,0 đến 3,75 triệu đ/ha/năm và từ nhựa 2-3 triệu đ/ha/năm, tổng số là 5-6,75 triệu đ/ha/năm (Nguyễn Ngọc Bình, 2000). Nếu có điều kiện chăm sóc bảo vệ, trồng với mật độ cao hơn có thể hy vọng một thu nhập tốt hơn. Các kết quả nghiên cứu đã tìm ra được phương thức trồng phù hợp cho sinh trưởng của cây trám với các cây phụ trợ họ Đậu như cốt khí. Cây trám sinh trưởng trong những năm đầu khá nhanh, đoạn thân dưới cành cao, cây thẳng đẹp.

Để kinh doanh lấy quả đã thí nghiệm và thành công phương pháp ghép cây với nguyên liệu ghép là chồi, mắt ghép từ các cây mẹ sai quả. Tỷ lệ sống cây ghép đạt 60-70%. Hiện nay cũng đã có các cây giống trám ghép quả vàng được nhập nội từ Trung Quốc. Một vài thử nghiệm ban đầu cũng cho thấy có nhiều triển vọng. Một số cây ghép ngay trong năm đầu đã ra hoa. Có thể hy vọng được thu hoạch quả vào năm thứ 3 thứ 4. Đây là loài cây có thể phát triển trồng cho miền núi trong các vườn rừng, trồng làm giầu trong các rừng phục hồi vừa để lấy quả vừa là cây lâu năm có tác dụng phòng hộ tốt.

Gỗ có giác và lõi phân biệt không rõ ràng về màu sắc, thường có màu trắng vàng nhạt và hơi hồng. Vòng sinh trưởng không rõ ràng, thường rộng 3-6mm. Mạch đơn và kép ngắn phân tán, số lượng mạch trên 1mm² ít, đường kính mạch trung bình, trong mạch thường có thể nút. Tia gỗ nhỏ và hẹp. Mô mềm phân tán và dính mạch một lớp mỏng không đều. Sợi gỗ có nhiều vách ngăn ngang, dài trung bình 1,1mm và có vách sợi mỏng.

Gỗ cứng trung bình và nặng trung bình, khối lượng thể tích 550-630 kg/m³. Hệ số co rút thể tích 0,48. Giới hạn bền khi nén dọc thớ 425kg/cm², uốn tĩnh 1080kg/cm², sức chống tách 7kg/cm. Hệ số uốn va đập 0,68. Gỗ trám trắng có đủ nhũng tieu chuan thỏa mãn với yêu càu của gỗ nguyên liệi dùng cho công nghiệp gỗ bóc có chất lượng tốt và phù họp với thị hiếu của thị trường, làm đồ mộc.

Mạch đơn và kép ngắn phân tán,số lượng mạch trên 1mm2 ít,đường kính mạch trung bình,trong mạch thường có thể nút.Tia gỗ nhỏ và hẹp.Mô mềm phân tán và dính mạch một lớp mỏng không đèu.Sợi gỗ có nhièu vách ngăn ngang,dài trung bìh 1,1mm và có vách sợi mỏng.

Gỗ cứng trung bình và nặng trung bình, khối lượng thể tích 550-630 kg/m3.Hệ số co rút thể tích 0,48.Giới hạn bền khi nén dọc thớ 425kg/cm2, uốn tĩnh 1080kg/cm2, sức chống tách 7kg/cm. Hệ số uốn va đập 0,68.

Gỗ trám trắng có đủ nhũng tieu chuan thỏa mãn với yêu càu của gỗ nguyên liệi dùng cho công nghiệp gỗ bóc có chất lượng tốt và phù họp với thị hiếu của thị trường, làm đồ mộc.

Gỗ trám trắng có đủ những tiêu chuẩn thỏa mãn với yêu cầu của gỗ nguyên liệu dùng cho công nghiệp gỗ bóc có chất lượng tốt và phù họp với thị hiếu của thị trường, làm đồ mộc.