Bambusa chungii McClure – Dùng phấn

Tên khoa học: Bambusa chungii McClure

Tên Việt Nam: Dùng phấn.

Tên khác: Tre phấn

Đặc điểm nhận biết

Thân đứng thẳng, ngọn hơi cong, chiều cao(3-)5 – 10(-18) m, đường kính 3-5 cm, lóng lúc non phủ phấn sáp màu trắng, không lông, thường dài 30-45 cm,

lóng dài nhất dài 1 m hay hơn, bề dầy vách thân 3-5 mm, vòng thân phẳng, vòng mo hơi nổi lên, lúc đầu phía dưới đốt có một vòng với nhiều lông gai màu nâu hướng xuống, về sau dần dần trở lên không lông. Bẹ mo rụng sớm, mỏng; cứng, sau khi rụng để lại một vòng mộc thiêm hẹp; lúc non mặt lưng phủ phần sáp trắng và có lông gai nhỏ thưa, về sau lông gai rụng đi, làm cho phần trên mặt lưng bẹ mo nhẵn nhưng phía gốc vẫn có lông mềm màu tối tồn tại. Tai mo hình dải hẹp, mép có lông tua màu nhạt, dài mảnh có ánh bóng; lưỡi mo cao khoảng 1,5mm, đầu cắt bằng hay nổi nên, mép trên có răng lược hay có lông dạng tua dài; phiến mo màu lục vàng nhạt, lật mạnh ra ngoài, dễ rụng, hình lưỡi mác dạng trứng, đầu nhọn và mép cuộn vào trong, gốc hình tròn thu hẹp, bề rộng đáy bằng khoảng 1/5 đầu bẹ mo, mặt lưng ít nhiều có lông gai nhỏ mọc dày, mặt bụng không lông và hơi ráp. Cây phân cành cao, thường bắt đầu từ đốt thứ 8, cành ít hoặc nhiều cành mọc cụm, kích thước gần bằng nhau, không lông, nhưng phủ phấn sáp; cành nhỏ thường mang 7 lá; bẹ lá không lông, tai lá và lông tua miệng bẹ thường rất phát triển nhưng có lúc có thể không rõ lắm, lúc có thì dòn, dễ rụng, phiến lá khá dày, hình lưỡi mác đến hình lưỡi mác dài, hai bên gốc không đối xứng, thường dài 10-16 cm , rộng 1-2 cm, mặt trên nháp, mặt dưới lúc đầu phủ lông nhỏ, về sau trở nên không lông, đầu nhọn, gân cấp hai 5-6 đôi. Cụm hoa rất dài, nhỏ, không lá, mỗi đốt thường có 1-2 bông nhỏ giả, hình trứng rộng, có thể dài tới 2cm, không lông, đầu nhọn, chứa 4 hay 5 hoa nhỏ, phình to, một hay hai đoá phía dưới cùng khá to, 1 hay 2 hoa phía trên bị thoái hoá, có 1 hay 2 phiến lá bắc, mày trống 1 hay 2 chồi, lóng trục bông nhỏ không lông, rất ngắn nhưng dài lên dần về phía trên, mềm, rỗng ruột, mày ngoài hình trứng rộng, dài 9-12mm đầu tù, nhưng có mũi nhọn nhỏ, mặt lưng không lông, mép phủ lông mảnh. Mày trong dài gần bằng mày ngoài, đầu tù hay cắt bằng, gân dọc không rõ, trên gờ không lông, mép phủ lông mảnh, mày cực nhỏ 3, gần bằng nhau, mặt lưng có lông nhỏ cứng ráp, đầu có lông mảnh, đỉnh bao phấn có mũi nhọn dạng gai nhỏ; ngắn, đỉnh bầu phủ lông cứng ráp, vòi dài 1-2mm; đầu nhuỵ 3 hay 2, dạng lông vũ thưa. Vỏ quả chưa chín phần trên hoá cứng, sau khi khô hình tam giác, quả thóc chín hình trứng, dài 8-9mm, màu nâu sẫm, mặt bụng có máng rãnh.

Đặc tính sinh học sinh thái học.

2.1. Điều kiện tự nhiên

Cây ưa khí hậu nhiệt đới mưa mùa. Địa hình đồi núi trung bình, độ cao dưới 500m so với mặt biển. Đất Feralite đỏ vàng.

2.2. Đặc điểm quần thể, sinh sản, sinh trưởng và phát triển:

Dùng phấn thường được trồng từng khóm rải rác ở chân đồi, quanh nhà. Mùa măng từ tháng 6 đến tháng 9. Chưa có công trình nghiên cứu sinh trưởng phát triển của măng.

Vùng phân bố:Dùng phấn được trồng nhiều ở vùng Đông Bắc bộ (Quảng Ninh, Lạng Sơn, Bắc Giang…).
Giá trị sử dụng:Dùng phấn có lóng dài nên được dùng để đan phên cót, tăm mành. Có thể dùng làm nguyên liệu cho công nghiệp chế biến ván ép, làm sợi, làm giấy.
Kỹ thuật kinh doanh:Chưa có công trình nghiên cứu nào cho Dùng phấn. Kinh nghiệm trong dân thường trồng bằng giống gốc. Khai thác khi có nhu cầu sử dụng, chặt hết những cây già chỉ để lại những cây non và măng.
Hiện trạng sản xuất:

Là loài tre được trồng rải rác trong vườn rừng, xung quanh nhà, lượng cây còn ít.

Khuyến nghị:Dùng phấn là loài tre không gai, dễ trồng, phát triển tốt để sử dụng. Có thể đưa loài tre này vào nhóm cây trồng phục vụ cho công nghiệp giấy.